فامنین (پامبولو)

فامنین

پامبولو

فامِنین یا به زبان ترکی محلی (پامبولو) شهری است در استان همدان ایران. فامنین مرکز شهرستان فامنین استان همدان است. جمعیت شهر فامنین در سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی ۱۴۴۷۸ نفر بوده‌است.در زمان صفویه دارای بازار بوده و در بین بلاد شمالی همدان مرکزیت داشت. فامنین زادگاه علما و عرفای بنامی چون شهید دکتر مفتح آیه اله جناب و سید احمد ملیحی شیخ بئاری ازناوی ومحدث بنام قرن پنجم هجری شیخ عبدالقادر زرقانی است.

مذهب و زبان: مردم فامنین و تمام روستاهای آن به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند و همگی شیعه دوازده امامی هستند.

فامنین در ۱۳۵ کیلومتری جادهٔ ساوه به همدان و در ۵۵ کیلومتری همدان واقع شده‌است.دشت سرسبز فامنین از گذشته‌های دور استقرار گاه بشر بوده تمدن قره تپه در جنوب فامنین (هزاره چهاره پیش از میلاد)غار مصنوعی قلعه جوق (دوره اشکانی- ساسانی) امامزاده ازناو (سلجوقی ) و پل جهان آباد و حمام قدیمی شهر فامنین (دوره صفوی)ودهها اثر تاریخی دیگر گواه این ادعاست.

از مشاهیر فامنین است شرف الدین علی فامنینی از وزیران ایلخان مغول سلطان ابوسعیدکه کتاب ترجمه عهدنامه مالک اشتر نوشته ابوالرضا، حسین بن محمد علوى آوى به او پیش کش شده است حاتم گویا معتقد است او حاکم اصفهان نیز در سال ۷۲۶ه.ق بوده است^.

در قدیم

در فرهنگ جغرافیایی ایران جلد ۵ دربارهٔ فامنین آمده‌است: قصبه‌ای از دهستان درجزین بخش رزن شهرستان همدان که در ۳۱ هزار گزی جنوب قصبهٔ رزن به همدان واقع است. جلگه‌ای سردسیر، مالاریائی و دارای ۴۱۷۰ تن سکنه‌است. آب آنجا از قنات تأمین می‌شود و محصول عمده‌اش غلات، حبوبات، صیفی، لبنیات، و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنعت دستی زنان قالی بافی است. دارای ۵۰ دکان و یک دبستان است. راه فرعی شوسه دارد.

منبع: ویکی پدیا

اهمیت زبان ترکی در همدان

خوشبختانه زبان ترکی در این منطقه همچنان بر زبان مردم جاری است، علارغم اینکه با کودکان تاسن 7 یا8 سالگی فارسی صحبت میشود آنها بعد از مسلط شدن و یاد گرفتن زبان فارسی تا سنین 8-7 سالگی با علاقه شروع به صحبت کردن به زبان مادری و شیرین خود ترکی میکنند و این افتخار بزرگی برای ماست.

در مراسمات مذهبی روضه به زبان ترکی است به ترکی نوحه می خوانند و از صدای مداحان ترکزبان سایر شهرها نیز استفاده میکنند. همچنین در عروسی ها از صدای دلنشین آشیق و ساز چگور شادی مردم ده چندان میشود و هرگاه که موسیقی مخصوص رقص محلی ترکی همدان یعنی (اون ایکی موقام) نواخته میشود کمتر کسی پیدا میشود که وارد میدان رقص نشود یا از این موسیقی و رقص لذت نبرد،زیرا این موسیقی و رقص ترکی آمیخته با جان مردم است.

^{از روستاهای بزرگ این شهرستان :

اصله
نگارخاتون
فیض آباد
ماماهان
سراوک
قزل آباد
قلعه جوق
طاوه و سناج
اکله
کله سر
دهله}

^{خوش آباد}

^{زرقان

و روستاهای دیگر: -سارای- قالا -طمه چی - یاروم قیه - صادقلو- ینگیجه- آجرلو - قابانقلو - یالغوزباغ - تجره - قیه باغی - قارا دای- گوموشان- بیرقوا -تمیر قییش - قشلاق - مرک خارابا - باغ جیغاز - آغ یازی - کوسه لی - گوی بولاغ- زاغلیجه- رضا باغی- بابا حصاری- چیبیقلی- بزچلو- قوشاجه- قزل حصار- سولی دره- قارقالوق- مولوتپه- قزل کندی- قره چای - ایره گونی- آقاج- وزندان و....

اگر به نام روستاها دقت بفرمایید ملاحظه میکنید که اکثر نامهای این مناطق حتی نام قدیم خود شهر فامنین که (پامبولو) یعنی پنبه زار است به ترکی است. که البته نام پامبولو هنوز هم مورد استفاده ساکنین منطقه میباشد.و تغییر نام از پامبولو به فامنین در دوره رضاخان ملعون که سیاست فارسی سازی نامهای محلی را دستور داده بود صورت گرفته و جای تاسف دارد که برخی، حتی تحصیل کرده ها از استفاده نام ترکی که به زبان مادری مان میباشد صرف نظر مینمایند . این را بدانیم که علاقه به زبان مادری و رسم رسومات خودمان نه تنها جرم نیست بلکه افتخار است و این را ما نباید از فرزندانمان دریغ کنیم،برخی از همشهریان عزیز که اهمیت کمی به زبان ترکی میدهند بدانید که ما هرچقدر هم به فارسی یا هر زبان دیگری صحبت کنیم باز هم هرکجا که باشیم با شنیدن نام فامنین و همدان میپرسند که ترک هستید؟پس ما باید به ترک بودنمان افتخار کنیم ودر اعتلای زبان و فرهنگ غنی و شیرین ترکی بکوشیم ودر کنار زبان شیرین فارسی که زبان ملی کشور عزیزمان ایران است زبان مادریمان یعنی ترکی را نیز حفظ کنیم و با تلاش خودمان در زمینه های اجتماعی و فرهنگی و مذهبی و زمینه های دیگر به زبان ترکی، این زبان و فرهنگ غنی آبا و اجدادیمان را قوت ببخشیم ونگذاریم که به باد فراموشی سپرده شود. و این را بدانیم مقصر خودمان هستیم که در برخی زمینه ها کم کاری میکنیم و این باعث میشود که به مرور زمان فراموش شوند.
چقدر از لالایی های مادرانه ترکی دوران کودکی مان را به یاد داریم؟
چند مورد از ضرب المثل های زیبا و پرمعنی ترکی را بیاد داریم؟
بازیهای محلی قدیمی چطور؟ شعرهای قشنگی که به ترکی در این بازیها میخواندیم چطور؟
چیزی یادتون میاد واقعا؟
بازیهایی که جاشون رو دادن به پلی استیشن و کلش آف کلنز و دیگر بازیهای رایانه ای و ور رفتن با گوشی موبایل که نتیجه ای جز افسردگی،مشکلات روانی، فاصله گرفتن با دین و آیین و فرهنگ خودمان را ندارد.
در نهایت این را بگویم که همشهریان عزیز،معلمان گرامی،تحصیل کردگان،و دانشجویان و مخصوصا خواهران و مادران عزیز که میتوانید در امر آموزش و فرهنگسازی درباره زبان مادرمان ترکی دخیل باشید،عاجزانه از شما درخواست میکنم که کمی به خودمان بیاییم و نگذاریم که خودمان و فرزندانمان با زبان ترکی فاصله بگیریم.

نمونه ای از یک بایاتی(دوبیتی های ترکی) ترکی در توصیف چهار فصل که در هیج جا غیر از استان همدان نشنیده ام:}

^{اؤچؤم اوچوم چاغودو
اؤچؤم جنت باغودو
اؤچؤم ییغر گتیرر
اؤچؤم وورار داغودو}

^ترجمه:
سه ماه اول وقت و موسم پرواز است (بهار)
سه ماه دوم مانند باغ جنت یعنی بهشت است (تابستان)
سه ماه سوم جمع میکند و می آورد (پاییز)
سه ماه آخر همه چیز را تمام میکند (زمستان)