همدان بیزیم یوردوموز

                                                        باهار

شهرستان بهار یکی از شهرستانهای هشت‌گانه استان همدان با وسعتی معادل 1334 کیلومترمربع، حدود هفت‌درصد از وسعت استان را شامل می‌شود. این شهرستان دارای سه بخش مرکزی، لالجین و صالح‌آباد و شش دهستان و چهار شهر بهار، لالجین،مهاجران(ماران) و صالح‌آباد و هفتاد روستای دارای سکنه است.

شهرستان بهار از نظر طبیعی دارای آب و هوای خشک بوده، رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه‌ای است.

اکثر اهالی این شهرستان به زبان ترکی و تعدادی از روستاهای غربی آن به زبان کردی صحبت می‌کنند. همه اهالی این شهرستان بر مذهب شیعه‌اند.

شهر بهار مرکز بخش بهار یا سیمینه‌رود شهرستان همدان است. این شهر در نوزده کیلومتری شمال غرب همدان واقع است. این بخش از دو دهستان سیمینه‌رود و خدابنده‌لو تشکیل یافته و مجموعاً دارای 311 آبادی است. جمعیت این شهر در سال 1365شمسی 21678 نفر بوده‌است.

مهاجران (ماران) مرکز دهستان مهاجران بخش لالجین، بزرگترین روستای این فرمانداری است که به‌رغم جمعیتی بالغ بر هشت‌هزار تن که اخیرا به شهر تبدیل شده است.

مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان بهار:
شهر لالجین
آرامگاه شیخ‌ محمد بهاری
تپه و پل مهاجران (ماران)
کاروانسرای تاج‌آباد
تپه سیمین زاغه

فعالیت عمده صنایع دستی شهرستان بهار در زمینه بافت قالی و ساخت سفال و سرامیک است. در این دو صنعت- هنر در سال 1382 به ترتیب 11121 و 3580 نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند.

پیشینه تاریخی:
در اوایل قرن پنجم شهر بهار مرغزار یکی از امرای سلجوقی به نام قراتکین بوده‌است. در سال 800 هجری که امیرتیمور گورکانی آسیای صغیر و شام را به تصرف درآورد، هفت ایل بزرگ را به نواحی مختلف ایران کوچاند. در این بین، ایل بهارلو (از جمله ایلات قراقویونلو) مرغزار بهار (قُرُق) را ییلاق خود قرار دادند. این ایل در زمان صفویه در قراتکین ساکن شدند وبا ترکان بومی منطقه در آمیختند و به سبب غلبه بهارلوها این منطقه به بهار موسوم شد.
بهار در گذشته‌های بسیار دور از منظره‌های زیبا و از نعمت‌های خدادادی و طبیعی زیادی بهره مند بوده‌است به روایت تاریخ زین العابدین شیروانی در سنه 1253 ه ق، سپاهیان هلاکوخان و مغول، آن را ویران و قلعه شهر را با خاک یکسان کردند. در سال 800 ه ق امیر تیمور گورکانی، هفت ایل ترک زبان که یکی از آنان ایل بهارلو بود به نواحی کردستان و همدان کوچانده و ییلاق خود را همچون قراتکین (یکی از امرای سلجوقی به سال 308 هق) مرغزار و چمن‌های بهار قرارداد.

وجه تسمیه بهار:
نام شهر بهار از ایل بهارلو که در زمان قراقویونلوها در این منطقه اسکان یافته‌اند، گرفته شده‌است.

مردم:
دین مردم این شهرستان اسلام و مذهب شیعه‌است. زبان مردم ترکی آذربایجانی است . از دوره صفوی طایفه قراگوزلوها نیز در منطقه حضور داشتند که اراضی بهار را بین خود به صورت اربابی تقسیم کرده بودند.

مشاهیر:
-شیخ محمد بهاری [[(1265-1325ق) فرزند میرزا محمد مجتهد شیعه. وی در نجف از ملازمان
ملاحسینقلی شوندی گردید.مقبره ایشان در گلزار شهدای بهار است.
-علی‌اصغر بهاری

تعداد شهدا و مفقودین:
تعداد شهدا و مفقودین این شهرستان 557 نفر معادل 7,7 درصد کل شهدای استان می‌باشد که خانوده آنها زیر پوشش بنیاد شهید قرار دارند.تعداد آزادگان این شهرستان 127 نفر معادل 12,9 درصد کل تعداد آزادگان استان و تعداد جانبازان این شهرستان 1688 نفر معادل 8,7 درصد کل جانبازان استان می‌باشد که تحت پوشش خدمات بنیاد جانبازان قرار دارند.

ویژگی‌های طبیعی:
از ویژگی‌های طبیعی بهار می‌توان به تنوع آبرفتهای حاصلخیز که از فرسایش رسوبات سطحی ارتفاعات الوند به وجود آمده و نیز به نفوذ پذیری عمق خاک آن اشاره کرد. بهار به علت دارا بودن زمستان‌ها و یخبندان‌های طولانی از مناطق سردسیر کشور محسوب می‌شود. تابستان‌هایش معتدل و گرمترین ماههای سال آن، تیر و مرداد با حداکثر گرمای 6/39+ درجه سانتیگراد و سردترین ماهها دی و بهمن با حداقل درجه حرارت 33- سانتیگراد است.میانگین بارش سالانه در حدود 315 میلی متر و حداقل بارش سال در اواخر خرداد و حداکثر آن در فروردین ماه به ثبت رسیده‌است. این شهر به دلیل اختلاف ارتفاع بین بهار و ارتفاعات الوند، منطقه‌ای بادخیز است.

شبکه آبها:
چاهها، قنات و رودها، شبکه آبیاری بهار را تشکیل می‌دهند و همین است که موجب توسعه و گسترش کشاورزی در این شهر و منطقه شده‌است. از مهم ترین رودهایی که در این منطقه جریان دارد، می‌توان از سیمینه رود، قره‌چای، فرجین و رودخانه صالح آباد را می‌توان نام برد.

در ادامه نمونه ای از اشعار ترکی چند تن از شعرای باهاری را برای شما عزیزان آورده ایم.

بشیر فضائلی- شهر بهار- استان همدان

"باهار" شهری

بو شهر "باهار"ین نئجه گؤیچگ چؤلو واردیر
چؤللرده ، عجب گؤرمه یه چیچک ، گولو واردیر
داملار دالی خوش منظره لی ، دشت-و دمندیر
"بئیگ بند" باشی ، خوش خاطیره لی ، "دیک یول"و واردیر
"باغلار یولو" باقیدیر هُلَه ، گل ـ گئدی واردیر
رؤونقله قالوب ، گل ـ گئده ، چوخ سئوگیلی واردیر
اییام الی گر چاتسا ، پوزه ر گولشن ـ ی مئهری
ضرضر یئلی وار ، ابرـ ی عضب وار ، دولو واردیر
یا رب ! بو گؤزه ل چؤلدن ایراق ائیله جفانی
آخیر بو چؤلون هم گولو ، هم سونبولو واردیر
گولچؤهره ، گؤزه ل یاریمی ، یا رب ، منه چاتدیر
چون مئهرـ ی محببتده منیمله یولو واردیر
گر خلقیدن ایراقدا گزه ر "واله"-یی میسکین
خلوتده اؤزویله ن گئجه لر غولغولو واردیر

 

استاد غلامرضا بهاری (باهارلی) - شهر بهار٬ استان همدان

 

 

 

دانیبسان آنا دیلین !

 

مـن ائـللرین، بـوغـازدا بوغـولمـوش سـوآلىیـام
مـن اؤلکـه مین شفـقـده باخـان آی هیـلالىیـام
سن بیـر قـارانلیـغا سیـخیـلیب، دویـغو دویمایـان
مـن، دان زامـانی، آیـدا قوپــان گـون خیالىیـام
بیـر کاسـه آشـدان اؤتـرو، دانیـبسان آنـا دیلیـن
منـدن ده ایسـته مـه، کی گـلیب کـاسـه یالىیـام
سن قوردا قویروغون سیخان ایت، من ده بیر قوزو
یئـتـمز سسـیم چـوبـانـا، سـورومـدن آرالىیام
مـنـدن اگـر اؤز ائللـریـمـه سـس یئتیـشمه ییر
اؤز بختـیـمین، اویـوندا جیـریلمیـش قـاوالىیــام
چـوخ دا گووه نـمه شهریـده، قصـرین هـاوالـىدیر
مـن سـس وئـره رسه م ائللـره، سنـدن هـاوالىیام
نـه اوز وئـریب زمـانه ده، کـی کیمسه سؤیله میر
هـاردا ائـویم، نـه یئـرده ائلـیـم، یـا هـارالىیـام
آدیم "باهارلی"، یوردوم آدین ایسته سه ن، "باهار"
ایـرانـلـی یام، "اوغـوز"لارین ایتـگیـن مـاحـالىیام

 

 

 

***********************
هاردادیر ائلیم؟

 

 

 

خیـال داغـلارینـدا، قول ـ قانـات آچدیم
اؤزومــو سیمـورغـون میـثـالی گـؤردوم
ایستـه دیم اوغـرایام قـاف زیـروه سیـنـه
قـاف داغیـن، آتـالار خیـالـی گـؤردوم

 

دئـدیم نـه لر گئـچـیب قـوجـا وطـنـده
گـؤنـلومـون قـوقـنوسو سئلکیـندی منده
اوچـدوم گئـچه نلرده، قـونـدوم " الوند"ه
"مـاد"لار آت چـاپدیران ماحـالی گؤردوم

 

گـؤردوم "عـلی شکر"، "بـاهـار" ائلینده
آت اوســتـه دولانـیـر٬ قیـلیـنج بئـلیـنده
قیـزلار سئیـره چیـخمیش باغـلار یولوندا
بـاغـلاری قیـزلاردان صفـالی گـــؤردوم

 

"بـاهـار"ین باغـلاردا آچـان گـوللـرین
"تبـریز"ین، "باکی"نین ، شیرین دیللرین
" آنـکارا"، "ناخجیوان"، "اوغوز" ائللرین
بیـر ـ بیره توخـونموش بیـر قالی گؤردوم

 

یئللر اَسیـب، قوپـدو قوزئىدن توزلار
گؤرسه نـدی سـاواشـچی دلی "اوغوز"لار
بئلـده قیـلیـنج، الـده قـانـلی تـوپـوزلار
"روم" دروازه سیـنـده جیـدالـی گؤردوم

 

رؤیـالاریـم قاچـدی، تـوتـولدو دیـلیـم
دوردوم کـی سسـله نـه م: هاردادیر ائلیم؟!
باخـدیم قـوجالمـیشام٬ گـلمـیری بئـلیـم
فقـری ده بـوینـومون وبـالـی گـؤردوم

 

سئـوگی شـاعیرىیم، آدیـم "بـاهـارلــی"
دوشـونجـه داغـلاریـم دومـانلی ـ قـارلی
بیـر عؤمـور یـاشــادیم، الـی قـابـارلـی
وارلىنی، یـوخسـولون زوالـی گؤردوم

***********************
آذربایجان اوغلویام

 

 

 

تـورک اوغـلویام٬ ازلدن آتام قـانی منده دیر
تـورک ائللرین حیماسه لری، شانی منده دیر
"مـاد"لار دییـارینین اوجـا "الوند"ی یئی بیلیر
بـو بؤلگه نین باهـاری٬ گـولوستانی منده دیر
داغـلار کیـمی دایانمشیام اؤز چنلی یوردوما
کـوراوغلـونون دا شئش پری٬ قالخانی منده دیر
داغ اولـماسایدی داغـلار آخارمیش دنیز اولا
من او داغـام کی چایلارین عونوانی منده دیر
ساحـیلده ائیله شه ن، نـه بیلیر ان باهـار چـاغی
اوردا سـحر یئـلی، دولـو طـوفانی منـده دیر
فیـکر ائتمه کی اونـوتموش اولا قارداشیم منی
قارداشیم اولسا "آذری بای"، "جـان"ی منده دیر
"موللا" دئمیشدی: داعوا بیزیم یورغان اوسته دیر
اینـدی قاچـیبدی بیر پـارا٬ یورغانی منده دیر
آذربایـجان اوغلـویام٬ آدیـم "باهـارلی"دیـر
قـورقـود کیتابی٬ "بابـک"یمیز قانـی منده دیر